Aziz  yurtdoshlar,  qadrli Uchqoʻrgʻon xalqi!

Muhtaram Prezidentimiz Shavkat Miromonovich Mirziyoyev tashabbuslari bilan yurtimizda tinchlik va osoyishtalikni asrash, barcha sohalarda islohotlarni jadallashtirish, umuman olganda, xalqning ogʻirini yengil qilish, aholining turmush darajasini yuksaltirishga   alohida eʼtibor   qaratilmoqda.

Bunda barchamiz ishtirok etib, qilinayotgan ishlarga guvoh boʻlmoqdamiz.

Prezidentimiz ana shu yangilanish, oʻzgarishlar samarador boʻlishining kafolati sifatida mamlakatda tinchlik va osoyishtalikni taʼminlash, buning uchun jinoyatchilikka qarshi kurashish tizimini tubdan yaxshilashni davlat siyosatining eng ustuvor yoʻnalishlaridan biri darajasiga koʻtardilar.

Zero, bu islohotlarning samarasi, barcha sohalarda qonun talablariga soʻzsiz rioya etishga, jinoyatchilik kabi salbiy illatning oldini olishga bevosita   bogʻliqdir.

Aziz Uchqoʻrgʻon ahli!

Oʻzbek hamyurtimizmi, chet ellik tadbirkor, sarmoyador boʻladimi, barcha - barcha, tumanimizda tinch va osuda, munosib  hayot sharoitlari bilan taminlangan, uning hayoti har qanday jinoiy tajovuz va tahdidlardan kafolatli himoyalangan boʻlishi shart.

Albatta, bunda qonun ustuvorligini taʼminlamasdan, bu vazifaga erisha olmaymiz.

Tumanimizdagi barqarorlikni asrash, mamlakatimizni har tomonlama rivojlantirish, Prezidentimiz taʼbiri bilan aytganda “odamlarni rozi qilish” davlat xizmatidagi har bir kishidan, u qaysi idorada, qanday lavozimda boʻlishidan qatʼiy nazar, fidoyilik, halollik va   poklikni   talab   qiladi.

“Yangi Oʻzbekiston”da huquqbuzarlik va jinoyatchilikka qarshi kurashish ana shunday umummilliy dolzarb vazifaga aylantirildi. Xususan, tumanimizda tinchlik va osoyishtalikni taʼminlashning yangi mexanizmlari joriy etilayapti.

Bu ishlarimiz kundalik hayotda ham koʻrinayapti, jinoyatlar uchun jazo muqarrarligini taminlash vazifasi qanchalik muhim boʻlsa, ularni keltirib chiqarayotgan sabab va omillarini bartaraf qilish ham birdek muhimdir.

Shu bois, tumanning har bir koʻchasida, mahallasida, bozorida, istirohat bogʻida, jamoat joyida xavfsiz muhitni yaratish choralarini jadallik bilan koʻrishimiz lozim. 

Aziz hamyurtlar!

Biz jinoyatchilikni jilovlashdek katta maqsadlarni oʻz oldimizga qoʻydik.

Prezidentimizning 2025-yil 3-yanvardagi mahallalarda xavfsiz muhitni yaratish va huquqbuzarliklarning barvaqt oldini olish tizimi samaradorligini yanada oshirishga qaratilgan 1 - sonli qarorlari asosida jinoyatlarning sabablarini “mahallabay” va “sohabay” muhokama qilish tartibi, mahallalarni kriminogen darajasida toifalash tizimi, “mahalla yettiligi” instituti, “ijtimoiy profilaktika” tamoyili asosida huquqbuzarliklarning samarali profilaktikasini amalga oshirish orqali aholida xavfsizlik hissini shakllantirish borasida qator chora -tadbirlar amalga oshirilmoqda.

Qarorga muvofiq har bir mahallada huquqbuzarlikni erta oldini olish, kriminogen vaziyatni barqarorlashtirish boʻyicha yangi mexanizm joriy etilib, mening rahbarligimda tumanda idoralararo muvofiqlashtiruvchi  shtab  faoliyati  yoʻlga  qoʻyildi.

Qaror ijrosi doirasida tumandagi jami 64 ta mahallaning kriminogen vaziyati ogʻir 8 tasiga masʼul rahbarlar nomma - nom biriktirildi.

Tuman va mahallalarimizni choraklik manzilli chora - tadbirlar “yoʻl xaritalari” ishlab chiqildi.

“Yoʻl xaritalari” ijrosi yuzasidan yil boshidan mahallalardagi aholi gavjum joylarga 161 ta, koʻp qavatli uylarning hovlisiga 3600 gradus aylanuvchi 17 ta, mahallalarning asosiy kirish - chiqish joylariga 47 ta, bozor va savdo markazlariga yuzni va avtomobil raqamini tanib oluvchi 11 ta, jami 250 ga yaqin kameralar, koʻp qavatli uylarni eshiklariga
30 dan ortiq domofonlar, uylarni kirish yoʻlaklariga 12 dan ortiq tashvish tugmalari oʻrnatildi, 20 ta savdo muassasalari va qariyb 200 ta  xonadonlar  tezkor  qoʻriqlovga  olindi.

Mahallalarda fuqarolarni ogohlikka chaqiruvchi
“Hudud kamera nazoratida!”, “Obyekt qoʻriqlovda!” hamda “Xonadon qoʻriqlovda!” kabi jami 350 ga yaqin stikerlar joylashtirildi, mahallalarda 22 ta “namunaviy xavfsiz koʻcha” hamda 52 ta “namunaviy xavfsiz yoʻlak” tashkil etildi, ichki yoʻllar va koʻchalar 114 ta yoritish vositalari bilan taʼminlandi.

Albatta bu oʻzining natijasini beryapti.

Misol uchun, joriy yil davomida tumanda oʻrnatilgan kameralar yordamida qidiruvda yurgan 2 nafar, jazodan boʻyin tovlab kelgan probatsiya hisobidagi 2 nafar shaxslar ushlanib, bedarak yoʻqolgan 1 nafar shaxslar topilib, 3 ta jinoyatlar “issiq izi”dan fosh etildi.

Amalga oshirilgan chora - tadbirlar natijasida “qizil” toifada qolgan 3 ta mahallalarning 3 tasida kriminogen vaziyat saqlanmoqda.

Davlat rahbarining Qaroriga asosan hududlarda kriminogen vaziyat hamda jinoyatchilikni oldini olish boʻyicha kunlik soʻrov va oʻrganishlarni yoʻlga qoʻydik.

Bunda, kriminogen vaziyati ogʻir mahallalarning jinoyat oʻchoqlari joyida oʻrganilmoqda.

Misol uchun, tuman mahallalarida sodir etilgan 15 ta oldini olish mumkin boʻlgan jinoyatlar sabablari tahlil qilinib, tegishli prokuror taʼsir choralari qoʻllanildi.

Eʼtibor berishingizni istardimki, Bu ishlar bir kunlik yoki bir martalik hisobot uchun qilinayotgan ishlar emas.

Hududlarda sodir etilgan jinoyatlar xususiyatini inobatga olgan holda, 2-chorak uchun yoʻl xaritalarni ham ishlab chiqildi.

Tumanda jinoyatchilikni oldini olish, korrupsiyaviy holatlarni bartaraf etish boʻyicha kuchaytirilgan ish tartibini  joriy  etdik.

Bu borada farmoyish qabul qilib, barcha tezkor xodim-larni mahallalarga  nomma – nom  biriktirdik.

Har bir sohaga doir targʻibot ishlari boʻyicha uslubiy qoʻllanmalar  ishlab  chiqib, tarqatildi.

Endilikda, biriktirilgan xodimlarimiz jinoyatlarning omil va sabablarini oʻrganishdan tashqari oʻsha hududda  amaliy  tadbirlarni  ham  oʻtkazadi.

Biz endilikda muammoning tub negizigacha yetib borib, “mahalla  prokurori”  degan  yondashuv  bilan  ishlaymiz.

Endi eʼtiboringizni huquqbuzarlik va jinoyatlarning oldini olish boʻyicha dastlabki bajarilgan ishlar va  tahlillarning natijalariga qaratsam. 

Birinchi, jinoyatchilikka qarshi kurashish faoliyati samaradorligini oshirishda sohaviy nazorat kuchaytirildi.

Joriy yilning 1 - choragida 21 ta oʻrganishlar oʻtkazilib, 197 nafar shaxslarning buzilgan huquqlari tiklandi. Bu ishlarimiz muntazam davom etadi.

Ikkinchi, huquqni muhofaza qiluvchi organlar ham, aholi ham koʻproq eʼtibor berishi lozim boʻlgan hamkorlik kuchaytirilishi kerak boʻlgan bir nechta jinoiy omillarga diqqat  qaratmoqchiman.

Shiddat bilan rivojlanayotgan yurtimizda insonlar koʻproq
pul topish bilan birga, noqonuniy boylik orttirishning yangi yoʻllarini  ham  oʻylab  topmoqdalar.

Firibgarlik va oʻgʻrilik jinoyati oshayotgani  ham  bunga  yaqqol  misol  boʻladi.

Firibgarlik va oʻgʻrilik jinoyatlari aksariyat hollarda axborot texnologiyalari va internet ijtimoiy tarmoqlari orqali sodir  etilayotganligi  tashvishli  holdir.

Soʻnggi vaqtlarda Oʻzbekiston huquq idoralari ilgari duch kelmagan kiber makondagi jinoyatlar salmogʻi ortishi anchagina tashkiliy choralar koʻrishni taqozo etdi.

Maʼlumot uchun, tumandagi jinoyatlarning 40,2 foizini axborot texnologiyalari sohasidagi jinoyatlarni tashkil etmoqda.

Misol uchun, joriy yilda birgina bank plastik kartalardan pul mablagʻlarini yechib olish holatlari yuzasidan 41 ta jinoyat ishi qoʻzgʻatildi.

Kiber makonda sodir etilgan jinoyatlarning 14 tasi yoki 34,1 foizi firibgarlik hamda 26 tasi yoki 63,9 foizi oʻgʻrilikni tashkil qilgan.

Soʻnggi vaqtarda bu turdagi jinoyatlar, bir necha baravarga koʻpaydi.

Ilgari bunday jinoyatlarga qarshi ishlaydigan tizim boʻlmagan. Shu sababli, aholimizdan firibgarlik qurboni boʻlmaslik uchun, internet ijtimoiy tarmoqlari orqali kelayotgan turli xil feyk xabarlardan ehtiyot boʻlishlarini hamda bank kartalari va hisob raqamlari toʻgʻrisidagi   maʼlumotlaringizni  sir   saqlashingizni soʻrab qolamiz.

Aziz hamyurtlar!

Shu oʻrinda, kriminogen vaziyatga taʼsir koʻrsatuvchi jinoyatlarning ayrim turlari borasida ham gapirmoqchiman.

Aytish kerakki, yilning dastlabki 3 oyi yakuniga koʻra,
umumiy jinoyatchilik (42-102), shundan uncha ogʻir boʻlmagan (6-18), ogʻir (14-52), oʻta ogʻir (3-9), yoshlar (5-7), ayollar (1-5), ishsizlar (0-1), guruhlar (0-3), mast holda (1-2), muqaddam sudlanganlar (0-4) jinoyati ortib ketgan, voyaga yetmaganlar (0-0) tomonidan jinoyat sodir etilmagan.

Xususan, oila va turmushda sodir etilgan huquqbuzar -liklarga oilaviy-maishiy muammolar asosiy sabab boʻlganligi aniqlandi.

Shu sababli notinch, ajrim yoqasidagi oilalarning mavjud muammolarini bartaraf etish boʻyicha boshqa idoralar va keng jamoatchilikni jalb qildik.

Natijada, oʻtkazilgan oʻrganishlarda kriminogen vaziyati ogʻir mahallalarda 236 ta ijtimoiy koʻmakka muhtoj xotin-qizlar aniqlanib, ularning muammolarini hal qilish boʻyicha 205 ta choralar koʻrildi.

Bulardan tashqari, 4.002 nafar ishsizlardan 2.114 nafari ishga joylashtirildi, 697 nafari kasbga oʻqitildi, 394 nafari esa kasbga yoʻnaltirildi.

Ushbu jarayondan muqaddam sudlangan va maʼmuriy nazoratdagi shaxslar ham chetda qolmadi.

Ularning 3 nafari kasb-hunarga oʻqitildi, 9 nafarining bandligi taʼminlandi, 12 nafarining ijtimoiy muammolari hal etildi.

Yoshlar oʻrtasidagi jinoyatchilik masalasiga umummillat ishi deb yondashib, barcha birgalikda jon kuydirishi kerak.

Faqat jinoyat uchun jazoni taʼminlash bilan ovora boʻlib, jinoyatlarning sabab va omillarini koʻzdan qochirsak oqibati yomon boʻladi.

Shu kabi, voyaga yetmaganlar jinoyatiga favqulodda holat sifatida qaralib, ularga taʼlim va tarbiyani berishda majburiyatlarini bajarmagan ota-ona hamda yashash va oʻqish joylaridagi (mahalla yettiligi) mutasaddilarining javobgarligi kuchaytirildi.

Taʼlim muassasalari va jamoat joylarida masʼullar profilaktik (davomat, tigʻ va reyd) tadbirlarida uzoq muddatga ketgan 105 nafar bolalar, muntazam dars qoldiruvchi 5 nafar, tarbiyasi ogʻir 56 nafar oʻquvchilar aniqlandi. Ularning 4 nafari maktablarga qaytarildi.

Qolaversa, hokimlik va mahalla faollari bilan birgalikda ota-ona qaramogʻidan mahrum boʻlgan hamda boquvchisini yoʻqotgan bolalarning 5 ta muammosi hal qilindi.

Maktabgacha va maktab taʼlim muassasalarining kirish -chiqish joylariga xavfsizlikni taʼminlovchi 26 ta zamonaviy kameralar oʻrnatildi.

Tahdidlardan yana bittasi, bu yoʻl voyaga yetmaganlar ishtirokida sodir boʻlayotgan yoʻl-transport hodisalaridir.

Bu yoʻnalish bilan bogʻliq jinoyatlarni biz kengroq tahlil  qildik.

Raqamlarga qarasak, ohirgi ikki yilda qariyb 2 ta holatda (2023-y. 0 ta, 2024-y. 1 ta, 2025-y. 1 ta) voyaga yetmaganlar transport vositalarini olib qochib, yoʻl - transport hodisalari sodir etilgan.

Umuman olganda yoʻl-transport hodisalari oqibatida oʻtgan 2024-yilning oʻzida 4 nafar voyaga yetmagan tomonidan yoʻl - transport hodisalari sodir etilgan.

Buning oqibatida, 3 nafar fuqaro vafot etgan, 7 nafari tan jarohati olishgan. Joriy yilning 3 oy davomida voyaga yetmaganlar oʻrtasida jinoyat va huquqbuzarlikni oldini olish boʻyicha, huquqni muhofaza qiluvchi organlar hamda boshqa mutassadi tashkilotlar bilan hampkorlida yetarlicha ish olib borilib, ushbu yoʻnalishda yoʻl xaritalar ishlab chiqilib, manzilliy ishlar amalga oshirilganligi sababli, ogʻir va boshqa turdagi jinoyatlar sodir etilmaganligini koʻrish mumkin.

Shuning uchun biz bu borada kengqamrovli tadbirlarni belgilab oldik.

Hurmatli ota-onalar!

Yuqoridagilardan kelib chiqib, aziz farzandlaringizni majruh va nogiron boʻlib qolmasliklari uchun avvalo ularning tarbiyasi va taʼlim olishiga alohida eʼtibor qaratishingizdan umidvormiz.

Hurmatli fuqarolar!

Korrupsiyaga qarshi kurashni kuchaytirish choralari ham koʻrilmoqda.

Oʻtgan 2024-yilda korrupsiyaga oid huquqbuzarlik sodir etilganligi holatlari yuzasidan 33 nafar shaxslarga nisbatan 18 ta jinoyat ishlari qoʻzgʻatilib, tergov harakatlari  olib  borildi.

Buning oqibatida davlat va jamiyat manfaatlariga 7,5 mlrd.  soʻm  zarar  yetkazilganligi  aniqlandi.

Zotan, korrupsiya har bir sohaning rivojiga toʻsiq  boʻlmoqda.  Shu sababli, korrupsiyaning har qanday koʻrinishiga barham berish yoʻlida qatʼiy murosasiz kayfiyatni shakllantirish, unga qarshi kurashishda men butun Uchqoʻrgʻon axlidan oʻz hissangizni qoʻshishga chaqiraman.

Barcha tashkilotlar boʻyicha tahlillar oʻtkazilayapti, mana shu mart oyining oʻzida yuqori idoralarga, hukumatga, aholiga xizmat koʻrsatish, idoralarning boshqaruv tartibini yaxshilash bilan bogʻliq 4 ta takliflar ishlab chiqildi.

Hurmatli fuqarolar!

Juda koʻp masalalarda ish uslublarimiz oʻzgarishi zarur, buning ustida ishlayapmiz. Prezidentimiz talab qilayotgan,  jinoyatlarning oqibatlari emas, ularning sabablarini, huquqbuzaliklarga imkon beruvchi shart-sharoitlarni bartaraf  qilishni ustuvor vazifa deb xalq bilan birgalikda harakat qilishimiz kerak.

Buning uchun, har bir mahalla, xonadongacha tushib, huquqbuzarlik omillarini aniqlashga eʼtiborimizni kuchaytiramiz, jinoyat sodir etgan va bunga moyilligi bor fuqarolar bilan uchrashuvlar oʻtkazib, “fuqarobay”
ish tizimini joriy qilamiz.

Huquqbuzarlik va jinoyatga sabab boʻlayotgan oilaviy, ijtimoiy, moddiy va psixologik muammolarni hal qilishga, har bir fuqaroda “jinoyatchilikka qarshi immunitet”ni bolalikdan shakllantirishga alohida eʼtibor qaratamiz.

Aziz hamyurtlar!

Jinoyatlarga qarshi kurashda prokuratura organlari,
koʻmak va hamkorlikda jinoyatlarning har qanday koʻrinishiga
chek   qoʻyishga  kafolat  beradi.

Shunday ekan aholi va keng jamoatchilikni jinoyatlarni oldini olishga hamda ularni bartaraf etishga faol hamkorlikka  chaqiramiz.

Zero, sodir etilayotgan jinoyatlarni fosh etilishi va oldi  olinishida xalqimizdan masʼuliyat, tashabbuskorlik hamda  daxldorlik  hissi  bilan  yondoshishni  soʻrayman.

Shuni yana bir bor alohida qayd etamanki, jinoyatning har qanday koʻrinishiga tezkor ravishda munosabat bildirishga, jinoyatga qoʻlurganlarga nisbatan jazoning muqarrar taʼminlanishiga shaxsan   kafolat   beraman.

Barchamiz  jinoyatdan  holi  yangi  Oʻzbekiston uchun birlashaylik!

Uchqoʻrgʻon tuman prokurori M.Siddiqjonov