Aziz yurtdoshlar, tumanimiz mehmonlari!

Muhtaram Prezidentimizning tashabbuslari va bevosita rahbarligida barcha sohalarda misli koʻrilmagan islohotlar amalga oshirilmoqda.

Mamlakatimizda yuz berayotgan shiddatli oʻzgarishlarga, aholining turmush darajasi keskin oʻsib borayotganiga har birimiz birdek guvoh ham boʻlmoqdamiz.

Prezidentimiz ana shu yangilanish, oʻzgarishlar samarador boʻlishining kafolati sifatida mamlakatda tinchlik va osoyishtalikni taʼminlash, buning uchun jinoyatchilikka qarshi kurashish tizimini tubdan yaxshilashni davlat siyosatining eng ustuvor yoʻnalishlaridan biri darajasiga koʻtardilar.

Zero, bu islohotlarning samarasi barcha sohalarda qonun talablariga soʻzsiz rioya etishga, jinoyatchilik kabi illatning oldini olishga bevosita bogʻliqdir.

Aziz Yangiqoʻrgʻon ahli!

Oʻzbek vatandoshimizmi, chet ellik tadbirkor, sarmoyador boʻladimi, barcha - barcha, Oʻzbekistonimizda tinch va osuda, munosib  hayot sharoitlari bilan taminlangan, uning hayoti har qanday jinoiy tajovuz va tahdidlardan kafolatli himoyalangan boʻlishi shart.

Qonun ustuvorligini taʼminlamasdan, bu vazifaga erishib boʻlmaydi.

“Yangi Oʻzbekiston”da huquqbuzarlik va jinoyatchilikka qarshi kurashish ana shunday umummilliy dolzarb vazifaga aylantirildi.

Yangiqoʻrgʻon tumanidagi kriminogen vaziyat biznes muhitiga katta taʼsir koʻrsatadi, uning oʻziga xos, alohida yondashuv talab etadigan xususiyatlari bor.

Tumanimizda tinchlik va osoyishtalikni taʼminlashning yangi mexanizmlari joriy etilayapti.

Bu ishlarimiz kundalik hayotda ham koʻrinayapti, jinoyatlar uchun jazo muqarrarligini taminlash vazifasi qanchalik muhim boʻlsa, ularni keltirib chiqarayotgan sabab va omillarini bartaraf qilish ham birdek muhimdir.

Shu bois, tumanning har bir koʻchasida, mahallasida, bozorida, istirohat bogʻida, jamoat joyida xavfsiz muhitni yaratish choralari koʻrilayapti.

Aziz vatandoshlar !

Biz jinoyatchilikni jilovlashdek katta maqsadlarni oʻz oldimizga qoʻyganmiz.

Prezidentimizning 2025-yil 3-yanvardagi mahallalarda xavfsiz muhitni yaratish va huquqbuzarliklarning barvaqt oldini olish tizimi samaradorligini yanada oshirishga qaratilgan 1-sonli qarorlari asosida jinoyatlarning sabablarini “mahallabay” va “sohabay” muhokama qilish tartibi, mahallalarni kriminogen darajasida toifalash tizimi, “mahalla yettiligi” instituti, “ijtimoiy profilaktika” tamoyili asosida huquqbuzarliklarning samarali profilaktikasini amalga oshirish orqali aholida xavfsizlik hissini shakllantirish borasida qator chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda.

Qarorga muvofiq har bir mahallada huquqbuzarlikning erta oldini olish, kriminogen vaziyatni barqarorlashtirish boʻyicha yangi mexanizm joriy etildi, viloyat prokurori rahbarligida viloyat va tuman-shahar prokuraturalarida idoralararo muvofiqlashtiruvchi shtab faoliyati yoʻlga qoʻyildi.

Qaror ijrosi doirasida tumandagi jami 71 ta mahallaning kriminogen vaziyati ogʻir, 14 tasiga masʼul rahbarlar nomma-nom biriktirildi. Barcha mahallalarning choraklik manzilli chora-tadbirli yoʻl xaritalari  ishlab chiqildi.

Yoʻl xaritalari ijrosi yuzasidan yil boshidan mahallalarda aholi gavjum joylarda 128 ta, koʻp qavatli uylarning hovlisga 360 gradus aylanuvchi 3 ta, mahallalarning asosiy kirish chiqish joylariga 37 ta, bozor va savdo markazlariga yuzni va avtomabil raqamini tanib oluvchi 4 ta, maktablardagi maktab va maktabgacha taʼlim muassasalarining kirish-chiqish joylariga, ochiq sport maydonlariga 30 ta, jami 202 ta PTZ-kameralar, koʻp qavatli uylarning eshiklariga 33 dan ortiq damafonlar, uylarning kirish yoʻlaklariga 200 dan ziyod tashvish tugmalari oʻrnatildi. Mahallalardagi koʻp qavatli va yakka tartibdagi 200 dan ortiq  xonadonlarni Milliy gvardiya qoʻriqlash xizmat tomonidan tezkor qoʻriqlovga olindi.

Mahallalarda fuqarolarni ogohlikka chaqiruvchi “Hudud kamera nazoratida!”, “Obyekt qoʻriqlovda!” hamda “Xonadon qoʻriqlovda!” kabi jami 370 ga yaqin stikerlar joylashtirildi, mahallalarda 15 ta “namunaviy xavfsiz koʻcha” hamda 23 ta “namunaviy xavfsiz yoʻlak” tashkil etildi, ichki yoʻllar va koʻchalar 350 ta yoritish vositalari bilan taʼminlandi. Albatta bu natija beryapti.

Misol uchun, yil boshidan beri tumanda oʻrnatilgan kameralar yordamida qidiruvda yurgan 1 nafar jinoyatchilar ushlandi. Shuningdek, bedarak yoʻqolgan 1 nafar shaxslar topilib, 4 ta jinoyatlar “issiq izi”dan fosh etildi.

Amalga oshirilgan chora - tadbirlar natijasida “qizil” toifada qolgan 13 ta mahallalarning 11 tasida kriminogen vaziyat saqlanmoqda. (2025-yil 3 oy yakuniga koʻra, Soyboʻyi va Qorapolvon qizil mahalla toifasida turadi)

Davlat rahbarining Qaroriga asosan hududlarda kriminogen vaziyat hamda jinoyatchilikni oldini olish boʻyicha kunlik soʻrov va oʻrganishlarni yoʻlga qoʻydik.

Bunda, kriminogen vaziyati ogʻir mahallalarning jinoyat oʻchoqlari joyida oʻrganilmoqda, misol uchun, tuman mahallalarida sodir etilgan 41 ta oldini olish mumkin boʻlgan jinoyatlar sabablari tahlil qilinib, tegishli prokuror taʼsir choralari qoʻllanildi.

Eʼtibor berishingizni istardim. Bu ishlar bir kunlik yoki bir martalik hisobot uchun qilinayotgan ishlar emas.

Hududlarda sodir etilgan jinoyatlar xususiyatini inobatga olgan holda, 2-chorak uchun yoʻl xaritalarni ham ishlab chiqildi.

Tumanda jinoyatchilikni oldini olish, korrupsiyaviy holatlarni bartaraf etish boʻyicha kuchaytirilgan ish tartibini  joriy  etdik.

Bu borada farmoyish qabul qilib, barcha tezkor xodim-lar 71 ta mahallalarga  nomma – nom biriktirdik.

Har bir sohaga doir targʻibot ishlari boʻyicha uslubiy qoʻllanmalar ishlab chiqdik va tarqatdik.

Endilikda, biriktirilgan xodimlarimiz jinoyat-larning omil va sabablarini oʻrganishdan tashqari oʻsha hududda  amaliy  tadbirlarni  ham  oʻtkazadi.

Biz endilikda muammoning tub negizigacha yetib borib, “mahalla  prokurori” degan  yondashuv  bilan  ishlaymiz.

Endi eʼtiboringizni huquqbuzarlik va jinoyatlarning oldini olish boʻyicha dastlabki bajarilgan ishlar va  tahlillarning natijalariga qaratsam. 

Birinchi, jinoyatchilikka qarshi kurashish faoliyati samaradorligini oshirishda sohaviy nazorat kuchaytirildi.

Joriy yilning oʻtgan 1-choragida 11 ta oʻrganishlar oʻtkazilib, 200 nafar shaxslarning buzilgan huquqlari tiklandi. Bu ishlar muntazam davom etadi.

Ikkinchi, huquqni muhofaza qiluvchi organlar ham, aholi ham koʻproq eʼtibor berishi lozim  boʻlgan hamkorlik kuchaytirilishi kerak boʻlgan bir nechta jinoiy omillarga diqqat  qaratmoqchiman.

Shiddat bilan rivojlanayotgan yurtimizda insonlar koʻproq pul topish bilan birga, noqonuniy boylik orttirishning yangi yoʻllarini  ham  oʻylab  topmoqdalar.

Keyingi vaqtlarda firibgarlik va oʻgʻrilik jinoyati oshayotgani ham bunga yaqqol misol boʻladi.

Firibgarlik va oʻgʻrilik jinoyatlari aksariyat hollarda axborot texnologiyalari va internet ijtimoiy tarmoqlari orqali sodir etilayotganligi tashvishli holdir.

Soʻnggi vaqtlarda Oʻzbekiston huquq idoralari ilgari duch kelmagan kiber makondagi jinoyatlar salmogʻi ortishi anchagina tashkiliy choralar koʻrishni taqozo etdi.

Maʼlumot uchun, tumandagi jinoyatlarning 34 foizini axborot texnologiyalari sohasidagi jinoyatlarni tashkil etmoqda. Misol uchun, joriy yilning oʻtgan davrida birgina plastik kartalardan pul mablagʻlarini yechib olish holatlari yuzasidan 68 ta jinoyat ishi qoʻzgʻatildi.

Oqibatda esa fuqarolarga 500 mln. soʻmga yaqin zarar yetkazilgani aniqlandi.

Kiber makonda sodir etilgan jinoyatlarning 9 tasi yoki 13.2 foizi firibgarlik hamda 59 tasi yoki 86.7 foizi oʻgʻrilikni tashkil qilgan.

Soʻnggi yillarda bu toifadagi jinoyatlar, bir necha baravarga koʻpaydi.

Ilgari bunday jinoyatlarga qarshi ishlaydigan tizim boʻlmagan. Shu sababli, aholimizdan firibgarlik qurboni boʻlmaslik uchun, internet ijtimoiy tarmoqlari orqali kelayotgan turli xil feyk xabarlardan ehtiyot boʻlishlarini hamda bank kartalari va hisob raqamlari toʻgʻrisidagi   maʼlumotlarni sir saqlashni soʻrab qolamiz.

Aziz viloyatdoshlar!

Shu oʻrinda, kriminogen vaziyatga taʼsir koʻrsatuvchi jinoyatlarning ayrim turlari borasida ham gapirmoqchiman.

Aytish kerakki, yilning dastlabki 3 oyi yakuniga koʻra, mast xolda (2-0) va muqaddam sudlanganlar (4-1) jinoyatini kamaytirishga erishgan boʻlsak-da, voyaga yetmaganlar (1-3), yoshlar (12-14), ayollar (2-3) jinoyati ishsizlar (1-3), guruhlar (1-2) jinoyati esa biroz oshgan.

Xususan, oila va turmushda sodir etilgan huquqbuzar-liklarga oilaviy-maishiy muammolar asosiy sabab boʻlganligi aniqlandi.

Shu sababli notinch, ajrim yoqasidagi oilalarning mavjud muammolarini bartaraf etish boʻyicha boshqa idoralar va keng jamoatchilikni jalb qildik.

Natijada, oʻtkazilgan oʻrganishlarda kriminogen vaziyati ogʻir mahallalarda 312 ta ijtimoiy koʻmakka muhtoj xotin-qizlar aniqlanib, ularning muammolarini hal qilish boʻyicha 148 ta choralar koʻrildi.

Bulardan tashqari, 4751 nafar ijtimoiy ximoyaga muhtoj xotin-qizlardan 252 nafari doimiy ishga joylashtirildi, 311 nafari kasbga oʻqitildi, 465 nafari esa, kasbga yoʻnaltirildi.

Ushbu jarayondan muqaddam sudlangan va maʼmuriy nazoratdagi shaxslar ham chetda qolmadi.

Ularning 8 nafari kasb-hunarga oʻqitildi, 4 nafarining bandligi taʼminlandi, 25 nafarining ijtimoiy muammolari hal etildi.

Yoshlar oʻrtasidagi jinoyatchilik masalasiga umummillat ishi deb yondashib, barcha birgalikda jon kuydirishi kerak.

Faqat jinoyat uchun jazoni taʼminlash bilan ovora boʻlib, jinoyatlarning sabab va omillarini koʻzdan qochirsak oqibati yomon boʻladi.

Shu kabi, voyaga yetmaganlar jinoyatiga favqulodda holat sifatida qaralib, ularga taʼlim va tarbiyani berishda majburiyatlarini bajarmagan ota-ona hamda yashash va oʻqish joylaridagi (mahalla yettiligi) mutasaddilarining javobgarligi kuchaytirildi.

Taʼlim muassasalari va jamoat joylarida masʼullar profilaktik (davomat, tigʻ va reyd) tadbirlarida uzoq muddatga ketgan 96 nafar bolalar, muntazam dars qoldiruvchi 34 nafar, tarbiyasi ogʻir 74 nafar oʻquvchilar aniqlandi. Ularning 121 nafari maktablarga qaytarildi.

Qolaversa, hokimlik va mahalla faollari bilan birgalikda ota-ona qaramogʻidan mahrum boʻlgan hamda boquvchisini yoʻqotgan bolalarning 14 ta muammosi hal qilindi.

Maktabgacha va maktab taʼlim muassasalarining kirish -chiqish joylariga xavfsizlikni taʼminlovchi 29 ta zamonaviy kameralar oʻrnatildi.

Tahdidlardan yana bittasi, bu yoʻl voyaga yetmaganlar ishtirokida sodir boʻlayotgan yoʻl-transport hodisalaridir.

Bu yoʻnalish bilan bogʻliq jinoyatlarni biz kengroq tahlil  qildik.

Raqamlarga qarasak, oʻtgan yilda qariyb 1 ta holatda  voyaga yetmaganlar transport vositalarini yoʻl -transport hodisasini sodir etgan.

Umuman olganda yoʻl-transport hodisalari oqibatida oʻtgan 2024-yilning oʻzida voyaga yetmaganlarning 2 nafari vafot etgan, 13 nafari esa ogʻir tan  jarohati  olgan.

Joriy yilda esa, voyaga yetmaganlar ishtrokida yoʻl transport xodisasi sodir etilmadi.

Shuning uchun biz bu borada keng qamrovli tadbirlarni belgilab oldik.

Hurmatli ota-onalar !

Yuqoridagilardan kelib chiqib, aziz farzandlaringizni majruh va nogiron boʻlib qolmasliklari uchun avvalo ularning tarbiyasi va taʼlim olishiga alohida eʼtibor qaratishingizdan umidvormiz.

Hurmatli fuqarolar!

Korrupsiyaga qarshi kurashni kuchaytirish choralari ham koʻrilmoqda.

Zero, sir emas korrupsiya har bir sohaning rivojiga toʻsiq boʻlmoqda.

Shu sababli, korrupsiyaning har qanday koʻrinishiga barham berish yoʻlida qatʼiy murosasiz kayfiyatni shakllantirish, unga qarshi kurashishda men butun Yangiqoʻrgʻon axlidan oʻz hissangizni qoʻshishga chaqiraman.

Barcha tashkilotlar boʻyicha tahlillar oʻtkazilayapti, mana shu mart oyining oʻzida yuqori idoralarga, hukumatga, aholiga xizmat koʻrsatish, idoralarning boshqaruv tartibini yaxshilash bilan bogliq 4 ta takliflar ishlab chiqildi.

Hurmatli fuqarolar!

Juda koʻp masalalarda ish uslublarimiz oʻzgarishi zarur, buning ustida ishlayapmiz. Prezidentimiz talab qilayotgan,  jinoyatlarning oqibatlari emas, ularning sabablarini, huquqbuzaliklarga imkon beruvchi shart-sharoitlarni bartaraf  qilishni ustuvor vazifa deb xalq bilan birgalikda harakat qilishimiz kerak.

Buning uchun, har bir mahalla, xonadongacha tushib, huquqbuzarlik omillarini aniqlashga eʼtiborimizni kuchaytiramiz, jinoyat sodir etgan va bunga moyilligi bor fuqarolar bilan uchrashuvlar oʻtkazib, “fuqarobay” ish tizimini joriy qilamiz.

Huquqbuzarlik va jinoyatga sabab boʻlayotgan oilaviy, ijtimoiy, moddiy va psixologik muammolarni hal qilishga, har bir fuqaroda “jinoyatchilikka qarshi immunitet”ni bolalikdan shakllantirishga alohida eʼtibor qaratamiz.

Aziz hamyurtlar !

Jinoyatlarga qarshi kurashda prokuratura organlari, koʻmak va hamkorlikda jinoyatlarning har qanday koʻrinishiga chek   qoʻyishga  kafolat  beradi.

Shunday ekan aholi va keng jamoatchilikni jinoyatlarni oldini olishga hamda ularni bartaraf etishga faol hamkorlikka  chaqiramiz.

Zero, sodir etilayotgan jinoyatlarni fosh etilishi va oldi olinishida xalqimizdan masʼuliyat, tashabbuskorlik hamda daxldorlik hissi bilan yondoshishni soʻrayman.

Shuni yana bir bor alohida qayd etamanki, jinoyatning har qanday koʻrinishiga tezkor ravishda munosabat bildirishga, jinoyatga qoʻl urganlarga nisbatan jazoning muqarrar taʼminlanishiga shaxsan kafolat beraman.

Barchamiz jinoyatdan holi yangi Oʻzbekiston uchun birlashaylik!

Yangiqoʻrgʻon tuman prokurori O.Raxmonov