Aziz yurtdoshlar, tumanimiz axolisi!

Muhtaram Prezidentimizning tashabbuslari va bevosita rahbarliklarida barcha sohalarda misli koʻrilmagan islohotlar amalga oshirilmoqda.

Mamlakatimizda yuz berayotgan shiddatli oʻzgarishlarga, aholining turmush darajasi keskin oʻsib borayotganiga har birimiz birdek guvoh ham  boʻlmoqdamiz. Prezidentimiz ana shu yangilanish, oʻzgarishlar samarador boʻlishining kafolati sifatida mamlakatda tinchlik va osoyishtalikni taʼminlash, buning uchun jinoyatchilikka qarshi kurashish tizimini tubdan yaxshilashni davlat siyosatining eng ustuvor yoʻnalishlaridan biri darajasiga koʻtardilar.

Zero, bu islohotlarning samarasi barcha sohalarda qonun talablariga soʻzsiz rioya etishga, jinoyatchilik kabi illatning oldini olishga bevosita bogʻliqdir.

Aziz Pop ahli!

Oʻzbek vatandoshimizmi, chet ellik tadbirkor, sarmoyador boʻladimi, barcha - barcha, viloyatimizda xususan tumanimizda tinch va osuda, munosib  hayot sharoitlari bilan taminlangan, uning hayoti har qanday jinoiy tajovuz va tahdidlardan kafolatli himoyalangan boʻlishi shart.

Qonun ustuvorligini taʼminlamasdan, bu vazifaga erishib boʻlmaydi.

“Yangi Oʻzbekiston”da huquqbuzarlik va jinoyatchilikka qarshi kurashish ana shunday umummilliy dolzarb vazifaga aylantirildi.

Tumandagi kriminogen vaziyat biznes muhitiga katta tasir koʻrsatadi, uning oʻziga xos, alohida yondashuv talab etadigan xususiyatlari bor.

Tumanimizda tinchlik va osoyishtalikni taʼminlashning yangi mexanizmlari joriy etilayapti.

Bu ishlarimiz kundalik hayotda ham koʻrinayapti, jinoyatlar uchun jazo muqarrarligini taminlash vazifasi qanchalik muhim boʻlsa, ularni keltirib chiqarayotgan sabab va omillarini bartaraf qilish ham birdek muhimdir.

Shu bois, tumanning 77 maxallasidagi har bir koʻchasida, mahallasida, bozorida, istirohat bogʻida, jamoat joyida xavfsiz muhitni yaratish choralari koʻrilayapti.

Qadrli yurtdoshlar !

Oʻzlaringga maʼlumki tumanimizdagi Chodak,  Chorkesar, Qoʻshminor va boshqa mahalla xududlariga viloyatimiz hamda respublikamizni boshqa mintaqlaridan yoz mavsumida dam oluvchilar oqimi yildan-yilga koʻpaymoqda, bu holat tumanimizning “Tashrif qogʻozi”ga aylanib ulgurdi.

Tumanimizda barcha soxada olib borilayotgan samarali ishlar natijasida investitsiya muxiti rang barangligi oshmoqda va investorlar qiziqishini oshirmoqda.

Oʻtgan yilgi dam olish mavsumida tumanimiz xududiga 10 dan ortiq davlatlar va Respublikamizning turli viloyatlaridan 1 mln.dan oshiq sayyohlar tashrif buyurganini koʻrishimiz mumkin.

Bu xizmat koʻrsatish sohalarini takomillashishiga va shu orqali tumanimiz byudjetiga tushayotgan mablagʻlarni oshishiga olib kelmoqda.

Aziz vatandoshlar !

Biz jinoyatchilikni jilovlashdek katta maqsadlarni oʻz oldimizga qoʻyganmiz.

Prezidentimizning joriy yil 3 yanvardagi mahallalarda xavfsiz muhitni yaratish va huquqbuzarliklarning barvaqt oldini olish tizimi samaradorligini yanada oshirishga qaratilgan 1-sonli qarorlari asosida jinoyatlarning sabablarini “mahallabay” va “sohabay” muhokama qilish tartibi, mahallalarni kriminogen darajasidan kelib chiqib toifalash tizimi, “mahalla yettiligi” instituti, “ijtimoiy profilaktika” tamoyili asosida huquqbuzarliklarning samarali profilaktikasini amalga oshirish orqali aholida xavfsizlik hissini shakllantirish borasida qator chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda.

Qarorga muvofiq har bir mahallada huquqbuzarlikning erta oldini olish, kriminogen vaziyatni barqarorlashtirish boʻyicha yangi mexanizm joriy etildi, mening rahbarligimda tuman prokuraturasida idoralararo muvofiqlashtiruvchi shtab faoliyati yoʻlga qoʻyildi.

Qaror ijrosi doirasida tumandagi 77 ta mahallaning kriminogen vaziyati ogʻir 10 tasiga masʼul rahbarlar nomma-nom biriktirildi.

Barcha mahallalarning choraklik manzilli chora-tadbirlar “yoʻl xaritalari” ishlab chiqildi.

“Yoʻl xaritalari” ijrosi yuzasidan yil boshidan mahallalardagi aholi gavjum joylarga 200 ta, koʻp qavatli uylarning hovlisiga 360 daraja aylanuvchi 10 ta, mahallalarning asosiy kirish-chiqish joylariga 55 ta, bozor va savdo markazlariga yuzni va avtomobil raqamini tanib oluvchi 9 ta, jami boʻlib 274 ga yaqin kameralar, koʻp qavatli uylarning eshiklariga 60 dan ortiq domofonlar, uylarning kirish yoʻlaklariga 30 dan ortiq tashvish tugmalari oʻrnatildi, 36 ta savdo muassasalari va qariyb 381 ta  xonadonlar  tezkor  qoʻriqlovga  olindi.

Mahallalarda fuqarolarni ogohlikka chaqiruvchi “Hudud kamera nazoratida!”, “Obyekt qoʻriqlovda!” hamda “Xonadon qoʻriqlovda!” kabi jami 681 ga yaqin stikerlar joylashtirildi, mahallalarda 30 ta “namunaviy xavfsiz koʻcha” hamda 60 ta “namunaviy xavfsiz yoʻlak” tashkil etildi, ichki yoʻllar va koʻchalar 175 ta yoritish vositalari bilan taʼminlandi.

Misol uchun, yil boshidan beri tumanda oʻrnatilgan kameralar yordamida qidiruvda yurgan 2 nafar, jazodan boʻyin tovlab kelgan probatsiya hisobidagi 1 nafar jinoyatchilar. Shuningdek, bedarak yoʻqolgan 1 nafar shaxslar topilib, 12 ta jinoyatlar “issiq izi”dan fosh etildi.

Amalga oshirilgan chora-tadbirlar natijasida “qizil” toifada qolgan 10 ta mahallalarning 6 tasida kriminogen vaziyat saqlanmoqda.

Davlat rahbarining Qaroriga asosan hududlarda kriminogen vaziyat hamda jinoyatchilikni oldini olish boʻyicha kunlik soʻrov va oʻrganishlarni yoʻlga qoʻydik.

Bunda, kriminogen vaziyati ogʻir mahallalarning jinoyat oʻchoqlari joyida oʻrganilmoqda, misol uchun, tuman mahallalarida sodir etilgan 24 ta oldini olish mumkin boʻlgan jinoyatlar sabablari tahlil qilinib, tegishli prokuror taʼsir choralari qoʻllanildi. Eʼtibor berishingizni istardim. Bu ishlar bir kunlik yoki bir martalik hisobot uchun qilinayotgan ishlar emas.

Tuman maxallalarida sodir etilgan jinoyatlar xususiyatini inobatga olgan holda, 2 - chorak uchun yoʻl xaritalarni ham ishlab chiqildi.

Tumanda jinoyatchilikni oldini olish, korrupsiyaviy holatlarni bartaraf etish boʻyicha kuchaytirilgan ish tartibini  joriy  etdik.

Bu borada farmoyish qabul qilib, barcha tezkor xodim-larni 77ta mahallalarga nomma-nom biriktirdik.

Har bir sohaga doir targʻibot ishlari boʻyicha uslubiy qoʻllanmalar  ishlab  chiqdik  va  tarqatdik.

Endilikda, biriktirilgan xodimlarimiz jinoyatlarning omil va sabablarini oʻrganishdan tashqari oʻsha hududda amaliy tadbirlarni ham oʻtkazadi.

Biz endilikda muammoning tub negizigacha yetib borib, “mahalla prokurori” degan yondashuv bilan ishlaymiz.

Endi eʼtiboringizni huquqbuzarlik va jinoyatlarning oldini olish boʻyicha dastlabki bajarilgan ishlar va  tahlillarning natijalariga qaratsam. 

Birinchi, jinoyatchilikka qarshi kurashish faoliyati samaradorligini oshirishda sohaviy nazorat kuchaytirildi.

Joriy yilning oʻtgan 2-choragida 53 ta oʻrganishlar oʻtkazilib, 96 nafar shaxslarning buzilgan huquqlari tiklandi. Bu ishlar muntazam davom etadi.

Ikkinchi, huquqni muhofaza qiluvchi organlar ham, aholi ham koʻproq eʼtibor berishi lozim boʻlgan hamkorlik kuchaytirilishi kerak boʻlgan bir nechta jinoiy omillarga diqqat qaratmoqchiman.

Shiddat bilan rivojlanayotgan yurtimizda insonlar koʻproq pul topish bilan birga, noqonuniy boylik orttirishning yangi yoʻllarini ham oʻylab topmoqdalar.

Keyingi vaqtlarda firibgarlik va oʻgʻrilik jinoyati oshayotgani ham bunga yaqqol  misol  boʻladi.

Firibgarlik va oʻgʻrilik jinoyatlari aksariyat hollarda axborot texnologiyalari va internet ijtimoiy tarmoqlari orqali sodir etilayotganligi tashvishli holdir.

Soʻnggi vaqtlarda Oʻzbekiston huquq idoralari ilgari duch kelmagan kiber makondagi jinoyatlar salmogʻi ortishi anchagina tashkiliy choralar koʻrishni taqozo etdi.

Maʼlumot uchun, tumanimizdagi jinoyatlarning 37 foizini axborot texnologiyalari sohasidagi jinoyatlarni tashkil etmoqda. Misol uchun, joriy yilning oʻtgan davrida birgina plastik kartalardan pul mablagʻlarini yechib olish holatlari yuzasidan 52 ta jinoyat ishi qoʻzgʻatildi.

Oqibatda esa fuqarolarga 135 million. soʻmga yaqin zarar yetkazilgani aniqlandi.

Kiber makonda sodir etilgan jinoyatlarning 22 tasi yoki 33 foizi firibgarlik hamda 32 tasi yoki 68,2 foizi oʻgʻrilikni tashkil qilgan.

Soʻnggi yillarda bu toifadagi jinoyatlar, bir necha baravarga koʻpaydi.

Ilgari bunday jinoyatlarga qarshi ishlaydigan tizim boʻlmagan. Shu sababli, aholimizdan firibgarlik qurboni boʻlmaslik uchun, internet ijtimoiy tarmoqlari orqali kelayotgan turli xil feyk xabarlardan ehtiyot boʻlishlarini hamda bank kartalari va hisob raqamlari toʻgʻrisidagi   maʼlumotlarni sir saqlashni soʻrab qolamiz.

Aziz tumandoshlar!

Shu oʻrinda, kriminogen vaziyatga taʼsir koʻrsatuvchi jinoyatlarning ayrim turlari borasida ham gapirmoqchiman.

Aytish kerakki, yilning dastlabki 5 oyi yakuniga koʻra, Ayollar jinoyati (3-2) kamaytirishga erishgan boʻlsakda yoshlar (75-63), muqaddam sudlanganlar (2-2) jinoyati deyarli teng koʻrsatgichda qolgan, mast holda (0-1), ishsizlar (0-4), guruhlar (2-3), voyaga yetmaganlar (1-3), yoshlar (8-19) jinoyatilari esa biroz oshgan.

Xususan, oila va turmushda sodir etilgan huquqbuzar-liklarga oilaviy-maishiy muammolar asosiy sabab boʻlganligi aniqlandi.

Shu sababli notinch, ajrim yoqasidagi oilalarning mavjud muammolarini bartaraf etish boʻyicha boshqa idoralar va keng jamoatchilikni jalb qildik.

Natijada, oʻtkazilgan oʻrganishlarda kriminogen vaziyati ogʻir mahallalarda 374 ta ijtimoiy koʻmakka muhtoj xotin-qizlar aniqlanib, ularning muammolarini hal qilish boʻyicha 332 ta choralar koʻrildi.

Bulardan tashqari, 271 nafar ishsizlardan 186 nafari ishga joylashtirildi, 36 nafari kasbga oʻqitildi, 18 nafari esa, kasbga yoʻnaltirildi.

Ushbu jarayondan muqaddam sudlangan va maʼmuriy nazoratdagi shaxslar ham chetda qolmadi.

Ularning 3 nafari kasb-hunarga oʻqitildi, 21 nafarining bandligi taʼminlandi, 12 nafarining ijtimoiy muammolari hal etildi.

Yoshlar oʻrtasidagi jinoyatchilik masalasiga umummillat ishi deb yondashib, barcha birgalikda jon kuydirishi kerak.

Faqat jinoyat uchun jazoni taʼminlash bilan ovora boʻlib, jinoyatlarning sabab va omillarini koʻzdan qochirsak oqibati yomon boʻladi.

Shu kabi, voyaga yetmaganlar jinoyatiga favqulodda holat sifatida qaralib, ularga taʼlim va tarbiyani berishda majburiyatlarini bajarmagan ota-ona hamda yashash va oʻqish joylaridagi (mahalla yettiligi) mutasaddilarining javobgarligi kuchaytirildi.

Taʼlim muassasalari va jamoat joylarida masʼullar profilaktik (davomat, tigʻ va reyd) tadbirlarida uzoq muddatga ketgan 38 nafar bolalar, muntazam dars qoldiruvchi 14 nafar, tarbiyasi ogʻir 108 nafar oʻquvchilar aniqlandi. Ularning 67 nafari maktablarga qaytarildi.

Qolaversa, hokimlik va mahalla faollari bilan birgalikda ota-ona qaramogʻidan mahrum boʻlgan hamda boquvchisini yoʻqotgan bolalarning 35 ta muammosi hal qilindi.

Maktabgacha va maktab taʼlim muassasalarining kirish-chiqish joylariga xavfsizlikni taʼminlovchi 35 ta zamonaviy kameralar oʻrnatildi.

Tahdidlardan yana bittasi, bu yoʻl voyaga yetmaganlar ishtirokida sodir boʻlayotgan yoʻl-transport hodisalaridir.

Bu yoʻnalish bilan bogʻliq jinoyatlarni biz kengroq tahlil  qildik.

Raqamlarga qarasak, ohirgi ikki yilda qariyb 1 ta holatda (2023-y. 1 ta, 2024-y. 0 ta, 2025-y. 0 ta) voyaga yetmaganlar tomonidan yoʻl - transport hodisalari sodir etilgan.

Umuman olganda yoʻl-transport hodisalari oqibatida oʻtgan 2024-yilning oʻzida voyaga yetmaganlarning 1 nafari vafot etgan, 2 nafari esa ogʻir tan  jarohati  olgan.

Joriy yilda esa, 2 nafari tan jarohati olgan.

Shuning uchun biz bu borada kengqamrovli tadbirlarni belgilab oldik.

Hurmatli ota-onalar !

Yuqoridagilardan kelib chiqib, aziz farzandlaringizni majruh va nogiron boʻlib qolmasliklari uchun avvalo ularning tarbiyasi va taʼlim olishiga alohida eʼtibor qaratishingizdan umidvormiz.

Hurmatli fuqarolar !

Korrupsiyaga qarshi kurashni kuchaytirish choralari ham koʻrilmoqda.

Zero, sir emas korrupsiya har bir sohaning rivojiga toʻsiq boʻlmoqda.

Shu sababli, korrupsiyaning har qanday koʻrinishiga barham berish yoʻlida qatʼiy murosasiz kayfiyatni shakllantirish, unga qarshi kurashishda men butun tumanimiz axlidan oʻz hissangizni qoʻshishga chaqiraman.

Barcha tashkilotlar boʻyicha tahlillar oʻtkazilayapti, mana shu mart oyining oʻzida yuqori idoralarga, aholiga xizmat koʻrsatish, idoralarning boshqaruv tartibini yaxshilash bilan bogliq 10 dan ortiq takliflar ishlab chiqildi va yuborildi.

Hurmatli fuqarolar!

Juda koʻp masalalarda ish uslublarimiz oʻzgarishi zarur, buning ustida ishlayapmiz. Prezidentimiz talab qilayotgan,  jinoyatlarning oqibatlari emas, ularning sabablarini, huquqbuzaliklarga imkon beruvchi shart-sharoitlarni bartaraf  qilishni ustuvor vazifa deb xalq bilan birgalikda harakat qilishimiz kerak.

Buning uchun, har bir mahalla, xonadongacha tushib, huquqbuzarlik omillarini aniqlashga eʼtiborimizni kuchaytiramiz, jinoyat sodir etgan va bunga moyilligi bor fuqarolar bilan uchrashuvlar oʻtkazib, “fuqarobay” ish tizimini joriy qilamiz.

Huquqbuzarlik va jinoyatga sabab boʻlayotgan oilaviy, ijtimoiy, moddiy va psixologik muammolarni hal qilishga, har bir fuqaroda “jinoyatchilikka qarshi immunitet”ni bolalikdan shakllantirishga alohida eʼtibor qaratamiz.

Aziz hamyurtlar !

Jinoyatlarga qarshi kurashda prokuratura organlari, koʻmak va hamkorlikda jinoyatlarning har qanday koʻrinishiga chek qoʻyishga kafolat beradi.

Shunday ekan aholi va keng jamoatchilikni jinoyatlarni oldini olishga hamda ularni bartaraf etishga faol hamkorlikka chaqiramiz.

Zero, sodir etilayotgan jinoyatlarni fosh etilishi va oldi olinishida xalqimizdan masʼuliyat, tashabbuskorlik hamda daxldorlik hissi bilan yondoshishni soʻrayman.

Shuni yana bir bor alohida qayd etamanki, jinoyatning har qanday koʻrinishiga tezkor ravishda munosabat bildirishga, jinoyatga qoʻl urganlarga nisbatan jazoning muqarrar taʼminlanishiga kafolat beramiz.

Eʼtiboringiz uchun rahmat!

Pop tuman prokurori X.Rapiqov va tuman IIB boshligʻi O.Jabborov